CMENTARZE

GARBOWSKIE CMENTARZE - fragment książki "Garbowska nekropolia - ocalić od zapomnienia" (Garbów 2009).

(...) "Na przestrzeni dziejów Garbowa w pamięci mieszkańców zapisało się 5 miejsc, gdzie chowano zmarłych".
 
Najstarszy, niesamodzielny cmentarz znajdował się w miejscu, gdzie dzisiaj pozostały już tylko mury dawnego kościoła, tzw. Kościelisko wpisane do rejestru zabytków, jako trwała ruina krajobrazowa.

Dawniej zmarłych grzebano na placach przykościelnych natomiast w podziemiach świątyń chowano osoby o wyższym statusie społecznym: proboszczów, właścicieli majątków. Taka sytuacja miała miejsce również w Garbowie. Ruiny kościoła św. Wojciecha kryją szczątki biskupa Mateusza Maurycego Wojakowskiego, rodziny hrabiów Jezierskich. Nie można dokładnie określić liczby pochówków ze względu na brak dokumentów.
 
Zapis w Kronice Parafialnej z 1923 r. informuje, że:
Wpół kilometra drogi na wschód od dzisiejszego cmentarza, (mowa o obecnym starym cmentarzu) znajduje się dawny cmentarz grzebalny, wielkość czterech set prętów, otoczony rowami i wysokim wałem. Na tym cmentarzu stoją trzy bardzo stare i wielkie lipy. Miejscowe podanie niesie, że na jednej z tych lip, objawił się św. Leonard, do którego miejscowa ludność i do dnia dzisiejszego ma nabożeństwo. Według tego podania, na tym cmentarzu stała dawniej kaplica św. Leonarda. Ale jeszcze w 18 wieku uległa zniszczeniu. A obraz świętego przeniesiony do kościoła i w 1915 roku razem z kościołem spalił się. Oprócz tych 3 lip na tym cmentarzu nie ma żadnych śladów swojego dawnego przeznaczenia. Ziemia tego cmentarza używana jest pod zasiew przez miejscowego proboszcza.

Obecnie nie ma śladów po tym cmentarzu, nie ma też trzech lip, znajdują się tylko pola uprawne, ale wielu mieszkańców Garbowa pamięta przypadki wyorywania ludzkich kości jeszcze w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku.

Tu gdzie dzisiaj stoi kościół parafialny p.w. Przemienienia Pańskiego w Garbowie do lat 70. XIX wieku funkcjonował kolejny cmentarz, którego obszar wyznaczał rów i wał ziemny. Nieliczne pozostałości dawnych nagrobków w postaci płyt zostały dla pamięci potomnych wmurowane w ogrodzenie przykościelne. Warto być może z większą uwagą przyjrzeć się parkanowi otaczającemu kościół i odkryć skrywane tu tajemnice.

Czwarty cmentarz, określany mianem „Stary Cmentarz”, funkcjonował od drugiej połowy XIX wieku przez około 50 lat. Najstarsze nagrobki znajdujące się na nim noszą datę 1875r. Cmentarz ten opisujemy w naszej publikacji.

Piąty - to cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej. Położony jest na granicy między Garbowem a Przybysławicami. Znajduje się tu miejsce pochówku żołnierzy armii austro-węgierskiej, którzy polegli w bitwie, walcząc z armią rosyjską w sierpniu 1915 roku.

Obecnie na ternie gminy Garbów funkcjonują dwa rzymsko-katolickie cmentarze parafialne:

  • Cmentarz w Parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Garbowie założony najprawdopodobniej w 1923 r., przy trasie Lublin-Warszawa. Niejeden napis na grobie na tym cmentarzu jest strażnikiem nieznanych, nieujawnionych tajemnic z przeszłości. Szczególnie tych z czasów II wojny i lat powojennych: symboliczne groby ofiar z Katynia i Majdanka, grób ks. Przyłuskiego, grób żydowskiej rodziny Morelów, groby nieznanych żołnierzy, którzy walczyli o Polskę. Mało, kto wie, że na tym cmentarzu były pochowane ofiary hitlerowskich wysiedleń latem 1943 r. Czas zatarł ślad po ich licznych grobach.
  • Cmentarz w Parafii pod wezwaniem Macierzyństwa NMP w Garbowie-Cukrowni, usytuowany jest za szkołą, poświęcony został 2 czerwca 2002 r. Jest to najnowszy cmentarz w naszej gminie. (...)"
STARY GARBOWSKI CMENTARZ

Stary dziewiętnastowieczny cmentarz ulokowany został poza wsią, w południowej części Garbowa. Usytuowanie cmentarza na wysokim wzniesieniu z widokiem na inne wzgórze „Kościelisko” dzisiaj ruiny dawnego kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Wojciecha, liczne pagórki oraz pobliskie wąwozy lessowe, malownicze doliny, stawy podkreślają tajemniczość i niezwykłość tego miejsca. Cmentarne wzgórze porastają kaliny, sumaki octowce, jesiony, jarzębiny i akacje. Wokół rozpościerają się dywany barwinka, kopytnika. Zdarzają się okazy endemiczne np. wiśni kaukaskiej czy paproci-zanokcicy, czyniąc to miejsce niezwykle tajemniczym i ciekawym przyrodniczo.

Księgi metrykalne i inne dokumenty dotyczące cmentarza spłonęły podczas pożaru kościoła pw. św. Wojciecha w czasie wojny w 1915 roku. Nie zachowały się informacje dotyczące pierwszych pochówków, wiemy natomiast, że najstarszy zachowany i oznaczony datą nagrobek pochodzi z 1875 roku. Cmentarz został zamknięty dla pochówku w 1923 roku.

© 2018 Gmina Garbów Projekt i realizacja: